Η πύλη του χρόνου: το πολιορκούμενο Μεσολόγγι δεν είναι μόνο σύμβολο - Ν. Λυγερός

λεπτομερεια πίνακας: Θ. Π. Βρυζάκης, Η έξοδος του Μεσολογγίου, 1855,  Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
Κείμενα Νίκος Λυγερός
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Το πολιορκούμενο Μεσολόγγι

Το Μεσολόγγι δεν είναι μόνο σύμβολο, είναι η ιστορία μας 

Όταν ο ίδιος σου ο εθνικός ύμνος πηγάζει από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους, το Μεσολόγγι δεν είναι μόνο σύμβολο, είναι η ιστορία μας. Και η επέτειός του δεν είναι μια απλή γιορτή ή ένα γλέντι, είναι η έκφραση της παράδοσης που θυμάται τα γεγονότα που στιγμάτισαν την έννοια της ελληνικής ελευθερίας.

Αυτήν τη ματωμένη ιστορία δεν μπορούμε να την ξεχάσουμε επειδή δεν είναι του γούστου της μεταμοντέρνας προσέγγισης που δεν έχει να δώσει τίποτα στον Ελληνισμό. Αγαπάμε το Μεσολόγγι, διότι είναι μια από τις ρίζες μας, όχι επειδή μας το είπαν να το αγαπήσουμε εξ ανάγκης. Χρωστάμε την ελευθερία μας σε αυτόν τον ηρωισμό.


Είμαστε ελεύθεροι και Χριστιανοί επειδή θυσιάστηκαν για μας, για το μέλλον της πατρίδας, για να ζήσουμε ως άνθρωποι και όχι ως σκλάβοι της Τουρκοκρατίας.

Αυτήν την περίοδο που εμφανίζεται ύπουλα το φάσμα του οθωμανισμού μέσω των μηδενικών τριβών και του συνωστισμού, πρέπει να είμαστε όχι μόνο προσεκτικοί και επιφυλακτικοί αλλά και αντιστασιακοί, αν θέλουμε να κρατήσουμε τα δικαιώματά μας. Δεν μπορεί να μας επηρεάζει κάθε εθνομηδενιστής, επειδή δεν έχει τίποτα να προσφέρει.

Πάντα είχαμε ραγιάδες στην πατρίδα μας και αυτό δεν άλλαξε τίποτα διότι δεν ήταν αυτοί που έγραφαν την ιστορία μας. Και τώρα πάλι, κι αν προσπαθούν να αναμειχθούν στο ιστορικό πλαίσιο, στην καλύτερη περίπτωση θα μας αφήσουν μια κακή ανάμνηση και τίποτα άλλο.


Σημασία έχει λοιπόν να συνεχίσουμε το έργο μας και να εκφράζεται μέσω της παράδοσής μας και της θρησκείας μας, διότι το οφείλουμε και στους προγόνους μας και στους απογόνους μας. Είμαστε ένας κρίκος της αλυσίδας που μας δένει με την ελευθερία μας εδώ και αιώνες. Αν δεν στηρίξουμε τους ανθρώπους μας από το Μεσολόγγι, τότε η Ελλάδα θα είναι χαμένη, γιατί θα έχει χάσει μία από τις αξίες της.


Στην πραγματικότητα αυτές οι επιθέσεις κατά της ιστορίας μας πρέπει να μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός ότι η ιστορία μας είναι ζωντανή και κατά συνέπεια μπορεί να πεθάνει, αν δεν την προστατεύσουμε με την παράδοσή μας και με το έργο μας ως μνήμη μέλλοντος.


Επιπλέον, πρέπει να αντιμετωπίζουμε ακόμα πιο σοβαρά το θέμα της επετείου, διότι είναι το μόνο στήριγμα για τους νέους που δεν έχουν διαβάσει ακόμα την ιστορία μας και τις πηγές της εποχής.


Κάθε μας κίνηση πρέπει να έχει το πρέπον νόημα και να μην χανόμαστε σε ανούσιες λεπτομέρειες. Για μας το Μεσολόγγι είναι στο σταυροδρόμι του γαλάζιου και δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι όλα τέλειωσαν εδώ για να αρχίσουν εδώ με μεγαλύτερη ένταση για να ζήσει η ιστορία που παραλίγο να πεθάνει λόγω της βαρβαρότητας.


Εδώ λοιπόν, όπου ο δρόμος της Τουρλίδας χωρίζει το γαλάζιο της Λιμνοθάλασσας, έχουν ριζώσει μνήμες που κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μας τις αμφισβητεί. Κι η Παναγιά η Φοινικιώτισσα είναι ένα σύμβολο για μας λόγω της ιστορίας μας, διότι ζήσαμε εκεί και την ιστορία του Ελληνισμού. 


Μετά τη σιωπή της αντίστασης και του σταυρού, ακούσαμε την πρώτη λέξη και αυτήν ήταν η ελευθερία μας, το δώρο των ανθρώπων που θυσιάστηκαν για μας και που δείχνουν στους πιο νέους ότι ο δρόμος δεν σταματά τον ορίζοντα του παρόντος, διότι υπάρχει και το μέλλον της ιστορίας που δεν ξεχνά ακόμα κι όταν παλεύει με τους ανεμόμυλους.


πίνακας: Θ. Π. Βρυζάκης, Η έξοδος του Μεσολογγίου, 1855,  Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
πίνακας: Θ. Π. Βρυζάκης, Η έξοδος του Μεσολογγίου, 1855,
Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου


Η πύλη του χρόνου - Ν. Λυγερός 

Μπροστά στην Πύλη του Μεσολογγίου... Fullshot. Flashback.

Γιάννης
Πόσες μέρες μπορείς ν' αντέξεις;

Φώτης
Όσες μέρες αξίζει η ζωή...

Γιάννης
Για ποιον έχει αξία η ζωή;

Φώτης
Για κείνον που πέθανε.

Γιάννης
Μα τι μπορεί να κάνει πια για τους άλλους;

Φώτης
Μπορεί να ζήσει μέσα τους σαν μια ανάμνηση...

Γιάννης
Μα οι αναμνήσεις δεν είναι κομμάτια νοσταλγίας;

Φώτης
Οι αναμνήσεις που ζουν μέσα μας είναι ο μόνος ρόλος της ύπαρξης μας...

Γιάννης
Δεν είμαστε παρά ένα κιβώτιο αναμνήσεων;

Φώτης
Δίχως αναμνήσεις δεν έχουμε μέλλον... Χρόνος. Μόνον η μνήμη μπορεί να ζήσει μετά το θάνατο...

Γιάννης
Και πώς θυμάται η μνήμη αν είναι μόνο μνήμη;

Φώτης
Ο άνθρωπος είναι η μνήμη που ζει μες στο μέλλον.

Γιάννης
Βλέπεις εγώ που πεθαίνω κάθε μέρα δε σε καταλαβαίνω πόσο μάλλον ένα παιδί...

Φώτης
Κι εγώ που ξαναζώ κάθε μέρα δεν ξέρω πόσες φορές θα χρειαστεί...

Γιάννης
Τι θα χρειαστεί;

Φώτης
Για να σβήσω τον πόνο σου μέσα στη φωτιά της μνήμης...

Γιάννης
Με πόσους θανάτους ζεις μέσα σου;

Φώτης
Με όσους μπορεί ν' αντέξει το κορμί μου...

Γιάννης
Ακόμα και το κορμί σου δεν ξέρω πως διασχίζει το χρόνο...

Φώτης
Το κορμί μου δεν είναι παρά κομμάτια του χρόνου...

Γιάννης
Γι' αυτό θυμάσαι τόσο παλιά πράγματα;

Φώτης
Δεν τα θυμάμαι απλώς δεν τα ξεχνώ και τα ζω.

Γιάννης
Το ξέρει η Αθανασία;

Φώτης
Όχι ακόμα.

Γιάννης
Δεν ξέρω αν θα μπορέσει να το δεχτεί... Δεν ξέρει να υποφέρει τόσο πολύ... Είναι ένα κοριτσάκι στον κόσμο του πόνου...

Φώτης
Και δε θέλω να μεγαλώσει...

Γιάννης
Κι αν σ' αγαπήσει;

Φώτης
Δεν πρέπει.

Γιάννης
Μόνο όταν δεν πρέπει έχει ενδιαφέρον. Γελώντας. Πέρασαν τόσα χρόνια κι όμως νιώθω σαν ένα παιδί μπροστά στον ωκεανό... Δε θέλω να πληγωθεί...

Φώτης
Ούτε κι εγώ...

Γιάννης
Όμως αφού σ' αγαπήσει και γνωρίσει τους θανάτους σου, δεν μπορεί να μη πληγωθεί...

Φώτης
Έχεις δίκιο... Γι' αυτό πρέπει να φύγω...

Γιάννης
Δε θα καταλάβει γιατί έφυγες...

Φώτης
Θα την προσέχω για πάντα... Όπου και να' μαι...

Γιάννης
Όπου και να' σαι θα της λείπεις...

Φώτης
Όπως ο θάνατος λείπει στην τελειότητα της ζωής.

Γιάννης
Εκείνοι γνώρισαν την τελειότητα της ζωής. Δείχνει την Πύλη. 

Φώτης
Ναι, όλοι μαζί έγιναν ένας μοναδικός άνθρωπος.

Γιάννης
Η αντίσταση του χρόνου πέρασε από αυτήν την Πύλη.

Φώτης
Οι Πύλες του χρόνου είναι πάντα ανοικτές.

Γιάννης
Έτσι πληγώνουν τους ανθρώπους.

Φώτης
Κάθε φορά που περνώ από εδώ νιώθω μέσα μου τα λαβωμένα τους κορμιά.

Γιάννης
Εκείνοι τουλάχιστον πέθαναν ξέροντας γιατί. Ενώ το πλήθος που πεθαίνει κάθε μέρα στη ζωή, ξεχνά ακόμα και την ύπαρξή του...

Φώτης
Η Αθανασία είναι διαφορετική...

Γιάννης
Ναι, από μικρή... Χρόνος. Από κείνη την ημέρα που πήγε στο σταθμό...

Φώτης
Στο τέλος των γραμμών;

Γιάννης
Εκεί που αρχίζουν και τελειώνουν όλα... Σιωπή. Πότε ήσουν την τελευταία φορά εδώ;

Φώτης
Έχει σημασία;

Γιάννης
Δεν ξέρω, μπορεί... Χρόνος. Απλώς σκέφτηκα...

Φώτης
Το τέλος της ιστορίας... Την αρχή του μύθου...

Γιάννης
Ήταν σαν να σε γνώρισε εκεί την πρώτη φορά...

Φώτης
Για μένα, δεν υπάρχει πρώτη φορά...

Γιάννης
Όλα έγιναν πριν γίνουν.

Φώτης

Όλα πέθαναν πριν ζήσουν.
Flashback. Τέλος.





Το πολιορκούμενο Μεσολόγγι
έχει τριγύρω Χάντακα
πόφαγε κόκκαλο πολύ
του Τούρκου
και τ’ Αράπη
σαν να ήταν
κάστρο θάλασσας
που αντιστάθηκε
πολιορκητικά
σε ολόκληρο
στρατό
που έμοιαζε
με ωκεανό
που χτυπά
την λιμνοθάλασσα
αλλά αυτή
δεν γονάτισε
και ρίχτηκε
με δύναμη
στον αγώνα
για να δείξει
την αξία
του Ελληνισμού
και στις στιγμές
τις πιο δύσκολες
της ιστορίας του.

Σοφία Ντρέκου | Νίκος Λυγερός Λόγοι