Το Έργο ενάντια στους εικονοκλάστες: Τα Θρησκευτικά είναι εικόνες (Εικονομαχία)

Ν. Λυγερός - Φωτογραφίες - Στρατιωτικό Κοιμητήριο Κλεισούρας. 28-10-2018

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

• Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Το Έργο ενάντια στους εικονοκλάστες". Αίθουσα εκδηλώσεων Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου, Λεμεσός. Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2015, ώρα: 10.30 - Αφίσα - Video, Κείμενο


Τα Θρησκευτικά είναι εικόνες

Τα Θρησκευτικά είναι εικόνες κι όσοι προσπαθούν να τα αφανίσουν είναι εικονοκλάστες κι όχι μόνο αντισυνταγματικοί. Διότι το Σύνταγμα είναι αυτό που καθορίζει το νομικό πλαίσιο, αλλά είναι η πίστη που καθορίζει τη Θρησκεία.

Δεν μπορεί όποιος θέλει να κάνει ό,τι του κατεβαίνει μόνο και μόνο επειδή ξαφνικά έχει μια εξουσία. Αυτή η εξουσία είναι εξαρτημένη από την ουσία, αλλιώς δεν έχει νόημα.

Στην πατρίδα μας δεν πιστεύουμε ότι τελείωσε η Ιστορία ούτε ότι η Θρησκεία είναι το όπιο του λαού. Έτσι η Εκκλησία και το Σύνταγμα προστατεύουν τον ελληνικό λαό από τα άτομα που θέλουν να το καταπατήσουν λόγω σκοπιμοτήτων.


Καταφέραμε να ξεπεράσουμε δύο φορές τους εικονοκλάστες και αυτό με μεγάλο κόστος, γιατί ήθελαν να μας μειώσουν εκ των έσω. Πάντα αυτό αποτελεί από τα χειρότερα χτυπήματα.


Και δεν είναι τυχαίο που χρειαστήκαμε τόσα χρόνια για να νικήσουμε τους εικονοκλάστες μια πρώτη φορά από το 726 έως το 787 και μια δεύτερη από το 814 έως το 842, πράγμα που σημαίνει ότι ήταν δύσκολο.


Διότι κάθε φορά θεωρούμε ότι αποκλείεται να υπάρχουν άτομα που θέλουν το κακό μας, ενώ η ιστορία μας μάς αποδεικνύει το αντίθετο. Πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεχτικοί με αυτές τις λεπτομέρειες που είναι βέβαια ενδείξεις μιας νοοτροπίας που προσπαθεί να επηρεάσει κόσμο για να επιβάλλει μια στρατηγική που θέλει να προκαλέσει.


Έτσι πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα για να έχουμε μια σοβαρή αντιμετώπιση των πραγμάτων.


Η εικονομαχία
δεν είναι ένας αγώνας
που έχει τελειώσει
με την έννοια
ότι ακόμα
και τώρα
μερικοί προσπαθούν
να βλάψουν
τις εικόνες
με τα λόγια
και τις πράξεις τους
για να θίξουν
τα συμφέροντα
της πατρίδας
μέσω της θρησκείας
γιατί οι περισσότεροι
δεν βλέπουν
τις προετοιμασίες
αφού κοιτάζουν
μόνο και μόνο
ό,τι φαίνεται
κι όχι τα παρασκήνια
της πολιτικής
των ύπουλων
που θέλουν
να αφανίσουν
τα πάντα.


Μετά την εικονομαχία
όλοι αισθάνθηκαν
ότι έπρεπε να είναι
ακόμα πιο υπεύθυνοι
σε σχέση με τη μνήμη
δηλαδή με τα ίχνη
που έπρεπε να αφήσει
ακόμα και η μουσική
γιατί αλλιώς η μάχη
θα είχε μια εκδοχή
που θα έσβηνε
την ύπαρξή μας
γιατί δεν έπρεπε
να επηρεαστούμε
αρνητικά από θρησκεία
που δεν ήθελε
τις εικόνες
κι ούτε από αυτούς
που ήθελαν να βάλουν
άλλες στη θέση τους
που δεν είχαν πια
καμιά σχέση
με την πίστη μας.

Κοίτα τις εικόνες
και σκέψου πόσο
οικείες είναι
για όλους μας
τότε θα δεις
πραγματικά
τι θα είχε γίνει
αν η εικονομαχία
είχε περάσει
κι είχαν χαθεί
όλες οι εικόνες
από τις εκκλησίες
που θα είχαν
μείνει κενές
ως θύματα
βαρβαρότητας
επειδή η παγίδα
θα είχε πετύχει.

Aν υπολογίσεις
ότι στην εικονομαχία
ο Πατριάρχης
κι ο Αυτοκράτορας
που ήταν εικονοκλάστες
γεννήθηκαν
στα θέματα
που βρισκόταν
κοντά στις περιοχές
της νέας πίστης
που μισούσε
τις αναπαραστάσεις
τότε θα καταλάβεις
ακόμα καλύτερα
ότι δεν πρόκειται
μόνο και μόνο
για μια εσωτερική
και θρησκευτική
διαμάχη
αλλά για μια επίθεση
καλά οργανωμένη
που προσπάθησε
να διαλύσει
την υπερδομή
του Βυζαντίου.

Μην ξεχάσεις ποτέ
την εικονομαχία
γιατί αν δεν την είχαμε
προσπεράσει
με το πνεύμα
του Βυζαντίου
δεν θα ήμασταν
αυτό που είμαστε
αφού θα είχαμε
εκφυλιστεί
ακόμα και ως έννοια
διότι η εικόνα
είναι από τα θεμέλια
της πίστης μας
γιατί θέλουμε
να βλέπουμε
ποιόν πιστεύουμε
για να τον τιμάμε
και να τον ακολουθούμε
όταν υπάρχει
η ανάγκη
για την Ανθρωπότητα.

Δεν είναι μόνο 
ότι δεν γονατίζουμε
αλλά ούτε πρόκειται
ν’ αποδεχτούμε
να μας βγάλουν
τις εικόνες
γιατί ενοχλούν
αφού ξεπεράσαμε
ήδη αυτή την επίθεση
με την εικονομαχία
εδώ και αιώνες,
μην περιμένεις
λοιπόν να δώσουμε
κάποια ευκαιρία
στους εχθρούς μας
να μας απαγορεύσουν
τις εικόνες
επειδή λένε
ότι δεν τις αντέχουν
αφού δεν επιτρέπονται
γι’ αυτούς όλους
που λένε βέβαια
ότι είναι αγνοί.

Έπρεπε να περιμένουμε
τη Θεοδώραγια να τερματίσει
επιτέλους την εικονομαχία
λες και οι προηγούμενοι
δεν μπορούσαν
να σταματήσουν
το απαράδεκτο
αλλά είχαν κι αυτοί
αυτό το πνεύμα
του ραγιαδισμού
και των λακέδων
από το οποίο ξέφυγε
η αυτοκρατορία
του Βυζαντίου 
ακόμα 
κι αν την κούρεψαν
μοναχή.



Δεν έκαναν
την Εικονομαχία
με την μία,
πρώτα με δοκιμές
εξέτασαν τις αντοχές
του βυζαντινού λαού
για να μην υπάρξουν
αντιδράσεις
και εξεγέρσεις
έτσι άρχισαν
με τη διακόσμηση
και με αλλαγές
πολύ ύπουλες
σχεδόν απαρατήρητες
για να περάσουν
σιγά σιγά
στα επόμενα στάδια
δίχως να το αντιληφθούν
οι δικοί μας
για να περάσουν
τα πάντα στη συνέχεια
αλλά δεν υπολόγισαν
την αντίστασή μας.

Αν δεν ήταν η θάλασσα
πολλές πολιορκίες
του Ελληνισμού
θα είχαν πετύχει
το στόχο τους 
γιατί αποτελεί
τοποστρατηγική
ασπίδα
κι αν δεν μπορείς
να το πιάσεις
με την πρώτη μάτια
εξέτασε και πάλι
πώς λειτούργησε
η εικονομαχία
και πώς και ποιοι
αντιστάθηκαν
στις ανατολικές πιέσεις
για να εκφυλιστεί
ένας Χριστιανισμός
και να γίνει
συμβατός
με τον χειρότερο εχθρό
την βαρβαροκρατία.



• Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Το Έργο ενάντια στους εικονοκλάστες". Αίθουσα εκδηλώσεων Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου, Λεμεσός. Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2015, ώρα: 10.30 - Αφίσα - Video


Συνήθως ο Πέτρος λέει να είμαι επί του θέματος, αλλά επειδή σας ξέρω, έχω ακούσει ερωτήσεις που είχαμε αλλάξει ακόμα και διάλεξη. Το άλλο που θέλω να σας πω είναι ότι τα πνευματικά και τα εθνικά είναι πάρα πολύ κοντά, άρα ο διαχωρισμός δεν είναι τόσο ξεκάθαρος και είναι καλό να το ξέρουμε, γιατί έχουν επιπτώσεις. Συνήθως υπάρχουν άνθρωποι, μάλλον άτομα, που χτυπούν κράτη μέσω θρησκείας.

Άρα στην αρχή έχουν όλοι την εντύπωση ότι αυτό είναι μόνο ένα θέμα θρησκευτικό και δεν μας αφορά και μετά δεχόμαστε τις επιπτώσεις και λέμε πως δεν το αντιληφθήκαμε.  Άρα για τους εικονοκλάστες υπάρχει μια γενική τάση όταν εξετάζουμε τα δεδομένα. Άρα θα ήθελα να το κάνω σε συνδυασμό για να δείτε που το πάω.

Όπως ξέρετε το 2021 θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια της Επανάστασης. Απλώς για να δείτε ότι ακόμα κι εδώ κάνουμε μερικά λάθη, στην πραγματικότητα 200 χρόνια της Επανάστασης, επειδή ακριβολογούμε εδώ, της αρχής της απελευθέρωσης κι όχι της απελευθέρωσης. Γιατί μετράμε ουσιαστικά την απελευθέρωση από το 1821 που είναι απελευθέρωση κατεχομένων. Η τελική απελευθέρωση μπορεί να έχει ως σημείο αναφοράς μόνο και μόνο την Κωνσταντινούπολη και δεν μπορεί να έχει για παράδειγμα την Πελοπόννησο, και για να το πω πιο απλά και λαϊκά, επειδή είμαστε στην Κύπρο, στην Ελλάδα είναι λίγο πιο σοκαρισμένοι όταν τους λέω τέτοια πράγματα. Φανταστείτε τώρα τους Πελοποννήσιους, κάνουν την Επανάσταση, απελευθερώνουν την Πελοπόννησο και λένε εντάξει και φτάνει. Η παλιά Ελλάδα είναι ελεύθερη, τώρα οι άλλοι ας κάνουν ό,τι θέλουν. Εμείς επειδή ζούμε μετά από αυτήν την περίοδο και μετά τις αποφάσεις που πήραν αυτοί οι άνθρωποι, θεωρούμε ότι πάλι καλά που συνεχίστηκε. Βέβαια τώρα εμείς θεωρούμε ότι τα σύνορα που έχει η Ελλάδα είναι μια χαρά. Στην πραγματικότητα κάνουμε σαν αυτούς τους Πελοποννήσιους που θα είχαν σταματήσει τα σύνορα στην Πελοπόννησο. Τώρα το λέω λοιπόν πιο κυπριακά, είναι μερικοί από τους δικούς μας εδώ που θα μπορούσαν να θεωρήσουν ότι η Κύπρος είναι αυτή που είναι ελεύθερη και εντάξει. Βλέπετε πόσο εύκολο είναι; Και είναι μερικοί που σας παρουσιάζονται ως μεγάλοι πατριώτες και σας εξηγούν ότι είναι καλύτερη η διχοτόμηση. Μα άμα είχαμε κάνει το ίδιο στην Πελοπόννησο, η διχοτόμηση θα ήταν στην Κόρινθο. Άρα ενώ τα έχουμε ζήσει, και ελπίζω να θυμάστε τουλάχιστον τα σύνορα της Ελλάδος ότι έχουν αλλάξει μέχρι το 1947, γιατί μερικές φορές νομίζουμε ότι είναι παλιά, αλλά δεν είναι τόσο παλιά. Τα Δωδεκάνησα μπαίνουν στην Ελλάδα το 1947, άρα άμα κοιτάξετε την Κρήτη ίσα ίσα που συμπληρώσαμε έναν αιώνα και βλέπετε τις διαφορές. Ετοιμαζόμαστε να συμπληρώσουμε δύο αιώνες, ενώ στην Κρήτη είναι ένας και στα Δωδεκάνησα ούτε ένας.

Πρέπει λοιπόν να φανταστείτε τώρα ότι έχουμε ζήσει τετρακόσια χρόνια κατοχής, έτσι δεν είναι; Και αυτό είναι λάθος, γιατί αυτοί που έχουν ζήσει τετρακόσια χρόνια κατοχής είναι ελάχιστοι. Στη Θράκη είναι πάνω από πεντακόσια. Στη Θράκη (ανατολικά) είναι πιο πάνω, προς τα εξακόσια. Άρα βλέπετε κάθε φορά υπάρχουν διάφοροι μετρητές. Η Κρήτη ουσιαστικά έπεσε το 1669, άρα είναι εντελώς διαφορετικό. Στην Πελοπόννησο είχαμε δύο κατοχές. Σας το λέω αυτό για να σας προετοιμάσω, γιατί το θέμα της εικονομαχίας αρχικά φαίνεται μόνο και μόνο θρησκευτικό. Έχουμε την εντύπωση ότι είναι μια διαμάχη από δύο παρατάξεις, αλλά όλοι ξέρετε ότι μετά το 842 τελειώνει με τους εικονοκλάστες, θεωρώντας ότι είναι όλοι αιρετικοί. Αυτό είναι απόφαση της Εκκλησίας, της δικιάς μας εννοώ. Το πρώτο ερώτημα που θέλω να σας θέσω, για να καταλάβετε τη δυσκολία του θέματος, είναι γιατί από το 726 περιμένουμε το 842 για να καταλάβουμε ότι είναι αιρετικοί; Κανονικά όταν κάποιος σας λέει κάτι το αιρετικό λέτε, αυτό δεν είναι αυτό που λέμε εμείς, και το σταματάμε. Ρωτάω τώρα, γιατί κάνουμε λίγο περισσότερο από έναν αιώνα για να αποφασίσουμε ότι αυτά που ακούμε είναι αιρετικά; Είναι δύσκολο άμα το σκεφτείτε. Μερικές φορές ακούτε ότι το πιο σημαντικό, για παράδειγμα, είναι το 1204. Άρα να το θυμάστε το 1204 άρχισε το 1204, μπορείτε να μου πείτε πότε τελείωσε; Και θα δείτε ότι στην κουλτούρα μας πολλοί από εσάς δεν έχουν ιδέα πότε τελείωσε το 1204, που άρχισε το 1204. Ενώ τελείωσε το 1261. Άρα μιλάμε για 57 χρόνια. Ενώ μιλάμε για 57 χρόνια, το συζητάμε ακόμα, λες και δεν έχει τελειώσει, ενώ για τους εικονοκλάστες μιλάμε από το 726 έως το 842 με δύο φάσεις 726 – 787, 814 – 842. Δύο είναι οι μεγάλες εικονομαχίες. Βέβαια υπάρχουν και άλλα, αλλά δεν σας κάνω το ιστορικό, θεωρώ ότι το ξέρετε πάνω κάτω. Θέλω πιο πολύ να σκεφτείτε. Να σκεφτείτε ότι αν αυτή η περίοδος είναι τόσο μεγάλη, είναι ότι το πράγμα δεν είναι τόσο ξεκάθαρο. Τώρα εμείς τα σκεφτόμαστε πιο απλά, γιατί ξέρουμε τι έχει γίνει μετά, όμως εκείνη την περίοδο πρέπει να θυμάστε αυτό που θα γίνει μετά, ο Πατριάρχης και ο Αυτοκράτορας ήταν αιρετικοί. Αυτό δεν είναι μια λεπτομέρεια.

Θέλω να σκεφτείτε τώρα ότι η πίστη μας βασίζεται στο Πατριαρχείο. Όλοι υπάρχουν με έναν τρόπο άμεσο και έμμεσο. Αυτοκέφαλες Εκκλησίες κλπ. και σημαίνει πρακτικά ότι αν είναι η κεφαλή που έχει αλλάξει, πως μπορείς εσύ από κάτω να πεις στην κεφαλή δεν είναι σωστό αυτό που κάνεις. Αν κάνετε αναλογίες με άλλα θέματα ξέρετε πως σας φαίνονται. Αυτή είναι η δυσκολία, γιατί δεν είναι μια λεπτομέρεια, δεν ήταν απλώς ότι ήταν μια παράταξη παπάδων που ήθελαν να κάνουν αυτό. Όχι, σιγά σιγά μπήκε σε όλο το πλαίσιο. Άρα εγώ θεωρώ, τώρα το λέω σε επίπεδο στρατηγικής μέσω της θρησκείας, το μεγαλύτερο χτύπημα που δέχτηκε το Βυζάντιο ήταν οι εικονοκλάστες. Αυτό. 

Το δεύτερο μετά μεγαλύτερο χτύπημα που δέχτηκε ήταν το 1453 για το οποίο το συζητάμε. Έχει ενδιαφέρον ότι υπάρχει ένας συσχετισμός μεταξύ των δύο. 

Το άλλο τώρα που θέλω να σας υπενθυμίσω, μερικές φορές ανάλογα με τις διάφορες περιοχές του κόσμου, ενώ είναι ίδιες οι ημερομηνίες, δεν τις συνδυάζουμε. Άρα το 726 αρχίζουμε να έχουμε προβλήματα με τους εικονοκλάστες, 732 η μάχη του Πουατιέ. Δεν το είχατε συνδυάσει, βλέπω τις φάτσες σας, τώρα ξαφνιαστήκατε. 726 με 732 βλέπετε πόσα χρόνια είναι η διαφορά τους; Άρα, αυτό που δεν αναλύουμε συχνά είναι ότι τότε το Βυζάντιο είναι χωρισμένο σε Θέματα. Αυτή η αίρεση δεν θα έρθει από οποιοδήποτε θέμα. Θα έρθει από Θέματα που γειτνιάζουν με άλλες περιοχές.

 Άρα πάνω κάτω έναν αιώνα πριν κι είναι πολύ καλό για όσους από εσάς θέλουν να το δουν αυτό κάπως πιο παραδοσιακά, διαβάστε το Άσμα του Αρμούρη, κοιτάξτε και τον Διγενή Ακρίτη κι όχι Ακρίτα, και κοιτάξτε λίγο τι λένε για εκείνη την εποχή. Μέσα στην παράδοσή μας, αυτά είναι τα κείμενα τα πιο παλιά που έχουμε, και το βιβλίο του Ανδρόνικου βέβαια.

Θα δείτε ότι ουσιαστικά έχει εμφανιστεί μία νέα θρησκεία, η οποία μισεί τις εικόνες.
Συγκεκριμένα όχι τις εικόνες, αλλά οποιαδήποτε παράσταση που να είναι ζωϊκή,
ανθρώπινη, κτλ. Αυτή η θρησκεία θα εξαπλωθεί με αυτό τον στόχο. Θα είναι μια
θρησκεία η οποία θα είναι επεκτατική και θα την βρούμε, άμα κοιτάξετε τώρα την
Μεσόγειο, και από την μία πλευρά και από την άλλη. Γι’ αυτό σας λέω το 726 και το
732. Αρχικά δεν τα βλέπετε ότι αυτά σχετίζονται το ένα με το άλλο. Στην
πραγματικότητα είναι τα δείγματα της εξάπλωσης. Άρα, τώρα το θέμα των εικόνων,
ας το κοιτάξουμε λίγο πιο πνευματικά. Όταν μπαίνετε σε μία εκκλησία, όπως
μπήκατε προηγουμένως φαντάζομαι, θεωρείτε ότι η εκκλησία είναι σημαντική από
μόνη της. Θα ήθελα όμως να φανταστείτε ότι η εκκλησία είναι σημαντική επειδή έχει
εικόνες.

Άρα, θέλω τώρα να φανταστείτε το 2015, ότι οι εικονοκλάστες κέρδισαν.
Και τώρα θα μπείτε σε ένα κτίριο που δεν έχει καμία αγιογραφία. Το ιερό όπως
φαντάζεστε τώρα θα είναι λίγο πιο ανοιχτό, γιατί όπως βλέπετε όταν κοιτάζετε
μπροστά σας δεν θα έχετε πια τον Χριστό δεξιά ή την Παναγία, αυτά έχουν
εξαφανιστεί. Άρα, ουσιαστικά θα βλέπετε ένα γλυπτό, ας το ονομάσουμε έτσι. Εγώ
τώρα θέλω να σκεφτείτε κατά πόσο αυτό είναι ιερό. Διότι εάν έχετε πρόβλημα
αναπαράστασης είναι πολύ απλό, όταν πηγαίνετε στα κατεχόμενα και βλέπετε μία
εκκλησία που έχουν διαλύσει ότι τα πρώτα πράγματα που διαλύουν είναι τις εικόνες,
τις αγιογραφίες, τρυπάνε τα μάτια, κτλ. Φαντάζομαι ότι το έχετε δει ζωντανά, εάν δεν
το έχετε δει ζωντανά, δεν μπορείτε να κατανοήσετε τι λέω. Το κάνουν για τα μάτια,
επειδή θεωρούν ότι οι Άγιοι τους βλέπουν. Και έχει ενδιαφέρον να καταλάβετε πόσο
ελάχιστο είναι το επίπεδο, ενώ δεν πιστεύεις στον Άγιο, θεωρείς ότι σε βλέπει. Άμα
είναι του Αγίου Γεωργίου δεν βγαίνουν τα μάτια. Τον φοβούνται. Και συχνά στην
Ελλάδα έχουμε αλλάξει ονομασίες εκκλησιών και τις έχουμε ονομάσει «Άγιο
Γεώργιο», για να μην χτυπηθούν.

Αυτό έχει ενδιαφέρον, γιατί βλέπετε μια επιλογή της στρατηγικής που μπαίνει μέσα στο θρησκευτικό χώρο. Καταλαβαίνετε τώρα ότι να είσαι πιστός, δεν σημαίνει ότι είσαι βλάκας. Γιατί ο πιστός κανονικά, ο βλάκας πιστός, λέει, εφόσον ούτως ή άλλως είναι η εκκλησία ενός αγίου θα προστατευτεί μόνη. Ο πιστός που έχει και νοημοσύνη λέει, μήπως υπάρχει ένας τρόπος να βοηθήσω να προστατευτεί; Άρα όταν την ονομάζουμε «Άγιο Γεώργιο», κανονικά θα πρέπει να μου πείτε εσείς «είναι απαράδεκτο, αφού ήταν η εκκλησία ενός άλλου Αγίου». Στην πραγματικότητα ο Άγιος, είναι αυτό που λέγαμε και με τους Απόστολους και με τις αποστολές, ο Άγιος εκείνη τη στιγμή προστατεύει άλλον Άγιο. Αυτό είναι το πιο εντυπωσιακό για εμένα.

Δηλαδή θέλει να πει ότι τον πιστεύουμε πραγματικά και ξέρουμε ότι αυτός τους φοβίζει, ο άλλος όχι. Άρα βάζουμε αυτόν που φοβίζει, για να προστατεύει τον άλλον. Όσο δεν έχετε δει εικόνα χτυπημένη από τα μάτια και να βάλετε τα χέρια σας επάνω, δεν ξέρετε τι θέλει να πει «πληγωμένη θρησκεία». Δεν μπαίνω καν στην «πληγωμένη πίστη», αυτό είναι ακόμα πιο βαρύ. Σας το βάζω μόνο στην θρησκεία.

Ξέρετε ότι έχουμε διάφορα γεγονότα που έχουν γίνει τώρα, τα βλέπετε στις τηλεοράσεις, βλέπετε ναούς που έχουν ανατινάξει, κτλ. Αυτό τώρα δεν είναι πια θεωρητικό, υπάρχει. Πρέπει να φανταστείτε ότι εάν είχαμε κάμερες μετά το 1974 στα κατεχόμενα θα τα βλέπαμε, σε βίντεο. Θα ήταν ανεβασμένα στα κανάλια στο διαδίκτυο και θα τα βλέπαμε. Επειδή δεν τα έχετε δει, οι περισσότεροι από εσάς θεωρούν ότι δεν έγιναν. Όταν λοιπόν πηγαίνουμε, το βλέπουμε και απ’ έξω τι έγινε. Αλλά προσέξτε πως το λέω. Έγινε, δεν το έκαναν. Γιατί το πρόβλημά μας είναι ότι έχουμε μια φυσιολογική τάση, όταν είμαστε κανονικοί άνθρωποι, να θεωρούμε ότι όταν βλέπουμε μια κατεστραμμένη εκκλησία να την ονομάσουμε «ερείπια». Και είναι λάθος. Ερείπια είναι μόνο και μόνο εάν έχει χτυπηθεί φυσιολογικά. Φυσιολογικά εννοώ ότι μπορεί να είναι κεραυνός, πλημμύρα, σεισμός. Βλέπετε έναν άνθρωπο που είναι νεκρός κάτω, είναι ένας νεκρός. Τώρα βλέπετε έναν άνθρωπο που έχει σκοτωθεί από εκτελεστικό απόσπασμα, πώς τον λέμε; Όταν τον βλέπετε και τον ονομάσετε πάλι «νεκρό», έχετε σβήσει το γεγονός ότι ήταν από απόσπασμα εκτελεστικό. Άρα σημαίνει ότι είναι το ίδιο και με τις γενοκτονίες, θυμάστε, όταν λέμε τα «θύματα» είναι λάθος. Πρέπει να λέμε οι «γενοκτονημένοι». Άρα, σφαγιασμένοι, τα θύματα, οι νεκροί, αυτό είναι λάθος. Και αυτό φαίνεται, κανένας δεν λέει τίποτα. Εδώ λοιπόν είναι το ίδιο. Όταν βλέπετε μία εκκλησία και ξαφνικά κάποιος την ανατινάξει και βλέπετε όλα αυτά τα συντρίμμια, θα το πείτε «συντρίμμια», «ερείπια»; Θα δείτε ότι είναι δύσκολο να το πείτε αλλιώς. Ενώ ξέρετε ότι είναι λάθος, επειδή το είδατε. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, που είναι το ίδιο στις γενοκτονίες, δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κάποιοι μπορούν με κακία να κάνουν μία τέτοια πράξη. Άρα συνήθως λένε «έγινε η καταστροφή».

Με τους εικονοκλάστες ο λαός δεν είχε σκεφτεί ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν άνθρωποι, και συγκεκριμένα άτομα, που στοχευμένα να κάνουν κάτι που θα αλλάξει την θρησκεία, την πίστη, το Βυζάντιο. Θεωρούσαν ότι απλώς ήταν συζητήσεις. Είναι όπως έχουμε τώρα τα κόμματα, μιλάμε με τα κόμματα, μεταξύ μας, δεν συμφωνούμε σε μερικά σημεία, αλλά τέλος πάντων στα μεγάλα εθνικά θέματα συμφωνούμε, στα άλλα διαφωνούμε, προτιμούμε ο ένας να είναι πιο κόκκινος, ο άλλος να είναι πιο πράσινος, ο άλλος να είναι πιο μπλε. Όταν αρχίζει αυτή η περίοδος με τους εικονοκλάστες, θα κάνουν μερικές δοκιμές. Δεν κάνουν την εικονομαχία με τη μία.

Οι πρώτες δοκιμές είναι ότι θα μπορούσαμε να αλλάξουμε μερικές εικόνες, θα μπορούσαμε σε μερικά σημεία να βάζουμε λιγότερες, θα μπορούσαμε να βάζουμε τις πιο σημαντικές και να μη βάζουμε δευτερεύουσες, θα μπορούσαμε να διακοσμήσουμε τον χώρο που υπάρχουν. Μετά, η διακόσμηση από μόνη της φτάνει. Αυτό το ύπουλο, που πάει πολύ αργά, είναι το φαινόμενο «συσσώρευσης». Είναι αυτό που γίνεται όταν ξαφνικά κερδίζουν στρατιωτικούς, κερδίζουν ανθρώπους του Βυζαντίου εσωτερικά, της εκκλησίας και φτάνουμε στο τέλος στον Πατριάρχη και στον Αυτοκράτορα. Διότι αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάτε είναι ο Πατριάρχης και ο Αυτοκράτορας, πού γεννήθηκαν; Γεννήθηκαν στα Θέματα που είχαν αλλάξει. Που σιγά-σιγά θεωρούσαν ότι δεν είναι και τόσο απαραίτητο να υπάρχουν εικόνες. Άρα θέλω να φανταστείτε, άμα από την αρχή τα παιδιά σας βλέπουν εκκλησίες χωρίς καμία εικόνα, χωρίς καμία αγιογράφηση, είναι πολύ δύσκολο, για παράδειγμα, μετά... η συνέχεια εδώ: http://www.lygeros.org/Talks/20150927_lemesos.pdf