Ν. Λυγερός: Το Σπήλαιο της Ακρόπολης
Το Σπήλαιο της Ακρόπολης ήταν ένα καλό σημείο αντίστασης.
Είχε την είσοδό του στη δυτική πλευρά του λόφου.Ήταν σχεδόν απέναντι από το Πεντάγωνο.
Εκεί ήταν ο βυζαντινός πύργος στην ανατολική όχθη του Ερυθροπόταμου.
Νέο σημείο αναφοράς για τους κλέφτες.
Για ώρα ανάγκης.
Διότι ήξερε από πριν ότι ο αγώνας θα ήταν σκληρός.
Κι ήθελε να μελετήσει κάθε πτυχή της αντίστασης.
Πριν αρχίσει οποιαδήποτε κίνηση για την επανάσταση.
Οι Συνθήκες ήταν διαφορετικές.
Είχε μάθει για τα λάβαρα που υψώθηκαν.
Μαύρος σταυρός πάνω στο γαλανό.
Ήταν μια πράξη.
Σε τακτικό επίπεδο όμως.
Αυτή ήταν η διαφορά.
Έπρεπε να σκεφτεί και τις επιπτώσεις.
Γιατί δεν τις είχαν σκεφτεί οι άλλοι.
Ακόμα και οι μυημένοι στη Φιλική Εταιρία έπρεπε να προσέχουν.
Γιατί η βαρβαρότητα ήταν παντού.
Κι είχε αρχίσει τις ομαδικές σφαγές στην Αδριανούπολη.
Οι συλλήψεις άρχισαν την Κυριακή των Βαΐων του 1821.
Και συνέχισαν όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η βαρβαρότητα έσφαξε τον καθένα μπροστά στο σπίτι του.
Κι ήθελε να μελετήσει κάθε πτυχή της αντίστασης.
Πριν αρχίσει οποιαδήποτε κίνηση για την επανάσταση.
Οι Συνθήκες ήταν διαφορετικές.
Είχε μάθει για τα λάβαρα που υψώθηκαν.
Μαύρος σταυρός πάνω στο γαλανό.
Ήταν μια πράξη.
Σε τακτικό επίπεδο όμως.
Αυτή ήταν η διαφορά.
Έπρεπε να σκεφτεί και τις επιπτώσεις.
Γιατί δεν τις είχαν σκεφτεί οι άλλοι.
Ακόμα και οι μυημένοι στη Φιλική Εταιρία έπρεπε να προσέχουν.
Γιατί η βαρβαρότητα ήταν παντού.
Κι είχε αρχίσει τις ομαδικές σφαγές στην Αδριανούπολη.
Οι συλλήψεις άρχισαν την Κυριακή των Βαΐων του 1821.
Και συνέχισαν όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η βαρβαρότητα έσφαξε τον καθένα μπροστά στο σπίτι του.
*Σημ. Σ. Ντρέκου: Το σπήλαιο Καγιάλι ή Σπήλαιο της ακρόπολης είναι φυσικό σπήλαιο και βρίσκεται στο Διδυμότειχο. Κατά την οθωμανική περίοδο, το Διδυμότειχο γίνεται η πρώτη οθωμανική πρωτεύουσα σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τον πληθυσμό της πόλης, ενώ πολλοί μαρτύρησαν για τη χριστιανική πίστη τους. Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 εξεγέρθηκε και η περιοχή του Διδυμοτείχου (το Διδυμότειχο ήταν τότε η μεγαλύτερη πόλη της Δυτικής Θράκης), αλλά η επανάσταση καταστάλθηκε γρήγορα στην περιοχή μετά την ήττα των επαναστατών στη Μάχη του Σαλτηκίου.
Ακολούθησε η Δίωση του Διδυμοτείχου, όταν ο Τουρκικός όχλος υποστηριζόμενος από τις Οθωμανικές αρχές, πραγματοποίησε σφαγές και απαγχονισμούς Ελλήνων. Οι σφαγές αυτές προκάλεσαν την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού της πόλης, καθώς οι περισσότεροι από όσους επέζησαν, προτίμησαν να εγκαταλείψουν την πόλη.
